Μανιτάρια στη Ζαγορά: Η τρούφα του Γεννάδιου, μία «Ελληνική» τρούφα !!!

Η Ελλάδα είναι μία χώρα με έντονο γεωγραφικό ανάγλυφο, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι μία από τις πλουσιότερες σε βιοποικιλότητα και σε οικότοπους, χώρες στην Ευρώπη. Η σημασία των δασών μας για τις τρούφες είναι ζωτικής σημασίας. Οι τρούφες είναι το αποτέλεσμα της προσαρμογής των μυκήτων στα ξηρά και ημίξηρα περιβάλλοντα της περιοχής της Μεσογείου. Ζουν σε συμβίωση με τα φυτά, τα οποία βοηθούν να αναπτύξουν μια πιο αποτελεσματική μέθοδο που θα αυξήσει τις πιθανότητες της επιβίωση τους. Αναφορές για τις τρούφες βρίσκουμε σε κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας αλλά και σε ιστορικές πηγές των άλλων μεσογειακών λαών. Οι βασιλείς της Μεσοποταμίας, οι Φαραώ και αργότερα οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι απολάμβαναν τις τρούφες και τις εκτιμούσαν ιδιαίτερα. Η αρχαιότερη αναφορά για τις τρούφες, αφορά μία πινακίδα από άργιλο που βρέθηκε στη Μεσοποταμία (χρονολογείται από την 3^η χιλιετία πΧ.), στα ερείπια της πόλης των Σουμέριων Μάρι, που σήμερα ανήκει στη Συρία και ονομάζεται Τελ-Ζαρίρι, προφανώς σχετίζεται με υπόγεια μανιτάρια του γένους Terfezia. Τον τέταρτο αιώνα π.Χ ο Έλληνας φιλόσοφος Θεόφραστος περιγράφει τις τρούφες ως «ένα μυστηριώδες υπόγειο φρούτο που εμφανίζεται μετά από καταιγίδες», ενώ ο Πλούταρχος υπέθετε πως πρόκειται γα πηλό που έχει ψηθεί από τους κεραυνούς. Ο Πλίνιος τις αποκαλούσε «θαύμα της φύσης». Στη Κλασική μυθολογία χρησιμοποιείται μια εντυπωσιακή ομοιότητα με την περιγραφή της τρούφας ως «Του Άδωνι οι θαμμένοι όρχεις που πολλαπλασιάζονται από τις Ερινύες».

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, ο καρπός της τρούφας έγινε διάσημος, αφού λέγονταν πως χρησιμοποιείται στα φίλτρα των μαγισσών, όπου τα έτρωγαν στις συναθροίσεις τους. Υπήρξαν επίσης και άλλες παράξενες εξηγήσεις για την προέλευση των τρουφών, όπως αυτή που τις όριζε ως ανωμαλίες στις ρίζες των δέντρων λόγω των δαγκωματιών από μύγες. Κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, οι τρούφες επέστρεψαν στο προσκήνιο με τη βασιλεία του Γάλλου, Louis XIV (1638 – 1715). Όχι μόνο σώθηκαν από την αφάνεια, αλλά έγιναν και από τα πιο περιζήτητα πιάτα της Ευρώπης. Ο βασιλιάς ήταν τόσο γοητευμένος από τις τρούφες, που αποπειράθηκε να τις καλλιεργήσει, ανεπιτυχώς. Ο γνωστός Άγγλος ποιητής και φιλέλληνας Μπάιρον τις θεωρούσε πηγή έμπνευσης και φρόντιζε να έχει πάντα μία τρούφα πάνω στο γραφείο του.

Ο φυτολόγος και γεωπόνος Παναγιώτης Γεννάδιος (1848-1917) είχε βρει κάποια δείγματα υπογείων μανιταριών στην Ηλεία και την Αχαΐα. Ο Π. Γεννάδιος ήταν μέλος της γαλλικής «Societe Entomologique de France» και είχε επαφές με τον επιστημονικό κόσμο της Ευρώπης. Απ'ότι φαίνεται, ο Γεννάδιος συνεργαζόταν στην ταυτοποίηση των μανιταριών με τον Γάλλο μυκητολόγο Chatin, που ασχολήθηκε ιδιαιτέρως με τους υπόγειους μύκητες. Μάλιστα ο Chatin έδωσε σε ένα υπόγειο μανιτάρι, Terfezia gennadii Chatin, Bulletin de la Société Botanique de France 43: 611 (1896), το όνομα του Γεννάδιου !

Έτσι έχουμε την πρώτη τρούφα που παίρνει όνομα Έλληνα προς τιμή του !!!

Τρούφα του Γεννάδιου

Ασκώματα σφαιρικά, ακανόνιστα, 1-4 εκατοστά διάμετρο. Γκριζωπά με οχροκαφετί κηλίδες. Λεία ή συχνά με συνημμένους κόκκους άμμου. Πηρίδιο πλάτους 60-150 μm. Θρόμβος αρχικά γκριζωπός, αργότερα ρόδινος ή σκούρο καφέ, με μικρές αλλά ορατές κοιλότητες 0.2 έως 1 mm πλάτους, διαχωρίζονται με λεπτές υπόλευκες φλέβες. Οσμή δυσάρεστη, που μοιάζει με υπερώριμο τυρί ή ναφθαλίνη. Ασκοί υαλώδης, ροπαλοειδής ή ελλειψοειδής, με έναν μακρύ μίσχο, 100-150 × 50-90 μm, αποτελούμενοι με 1-3 (4) σπόρους. Παραφύσεις με διαφράγματα, μικρότερες ή μεγαλύτερες από τους ασκούς, με διευρυμένη κορυφή έως 3-6 (8) μm. Σπόρια κιτρινωπό καφετιά στην ωριμότητα, στρογγυλά, σε γενικές γραμμές ελλειψοειδή ή λεμονόμορφα, 32-42 (55) × 25-32 (35) μm, διακοσμημένα με κορυφογραμμές 3-5 (7) μm ψηλές, οι οποίες σχηματίζουν ένα εξαγωνικό δικτύωμα. Βιότοπος: Εμφανίζεται στα τέλη του φθινοπώρου έως την άνοιξη, σε ομάδες, υπόγεια, σε μεσογειακά οικοσυστήματα σε χαμηλά υψόμετρα σε ξηρές και αμμώδεις θέσεις, στις παραλίες, μαζί με διάφορα Cistaceae ( Cistus sp., Tuberaria sp., Helianthemum sp. ) μεταξύ Pinus pinea , P. halepensis και Quercus coccifera. Σχετικά σπάνιο είδος στην Ελλάδα. Απαντάται και σε άλλες χώρες της λεκάνης της Μεσογείου. Αποτελεί μία από τις τρούφες της ερήμου, μη εδώδιμη και μη εμπορεύσιμη.